Miembros del Colectivo Patrimonio dos Ancares acaban de documentar una más que interesantísima inscripción grabada en piedra donde se ve a palabra latina «IOVI», «clara referencia ao deus Xúpiter, a deidade principal do panteón romano que na mitoloxía era considerado como o pai dos deuses», explica uno de los descubridores de la piedra, el historiador Xabier Moure, quien destaca que su localización fue posible gracias a la información de un vecino que hace tiempos les comentó de la existencia de piedras con letras en el sitio.

«Atopámola na Pena de Murias, na parroquia de Rao, concello de Navia de Suarna, un gran afloramento de cuarcita situado a media ladeira da Serra do Brañal, a 1.125 metros de altitude, asociado a unha explotación mineira de época romana que se levanta na marxe dereita do río de Murias, a carón do camiño que vai cara a Braña de Pandozarco e do Porto de Ancares», explica Moure, quien revela que la singularidad de esta inscrición estriba en que está grabada sobre una piedra no trabajada previamente.

«A maioría das epígrafes de época romana gravábanse sobre as coñecidas como aras, pedras consagradas á unha divindade que teñen unha forma aproximada de paralelepípedo rectangular».

Desde el Colectivo Patrimonio dos Ancares señalan que solo tienen constancia en Galicia de tres casos parecidos de época romana: «Tres exemplares na provincia de Ourense: unha inscrición en Nogueira de Ramuín onde se le «Sicenata Pacata», outra nos cóvados do Larouco xunto o río Bibei, e outra máis no castro de San Cibrán de Las, en San Amaro; nestas últimas tamén figura inscrito o nome de IOVIS e IOVI respectivamente», explica Moure.

No es un hallazgo aislado

La presencia romana en esta zona de Navia de Suarna está más que documentada. «A uns 2,5 quilómetros atópase o campamento temporal de época romana da Recacha. Hai uns anos uns veciños de Murias amosáronnos varios muíños circulares, tamén romanos, que atoparon ao arar a terra en dúas leiras situadas a uns 800 metros da inscrición. E non moi lonxe da Pena de Murias (a uns 600 metros en liña recta) tamén está o afloramento rochoso coñecido como a Pena dos Garabatos, clara referencia a algún tipo de gravados que, aínda que polo de agora non puidemos localizalos, as informacións orais que recollemos falan de símbolos e letras insculpidos».

Además, el colectivo patrimonial señala que solo en los concellos de Navia de Suarna y Cervantes hay documentados más de 120 explotaciones mineras de época romana, «a maioría destinadas á estracción de ouro, máis da metade situadas nas inmediacións da Vía Romana XIX».

La inscripción, al estar grabada en una piedra durísima, la cuarcita, se conserva en bastante buen estado. «Na aras as inscricións facíanse para pedir ou agradecer algo á divindade (aras votivas) ou para lembar a unha persoa falecida (aras funerarias). Pero eiquí, no caso de Navia, o nome da deidade aparece só, o mesmo que no castro de San Cibrán de Las», señala Xabier Moure.

Patrimonio dos Ancares ya comunicó el hallazgo a Patrimonio da Xunta para su catalogación